.

شطرنج ایا حرام است یا حلال

+ نوشته شده در شنبه دوم دی 1391 ساعت 22:11 شماره پست: 123

 

 

لا حول ولا قوه الاّ بالله العلیّ العظیم

 

پیشگفتار

الحمدالله رب العالمین و صلّی الله علی سیّدنا و نبینّا محمّد و آله الطّاهرین المعصومین سیّما بقیّه الله فی الارضین مولانا و صاحبنا و امامنا حجّه بن الحسن المهدی روحی و ارواح العالمین له الفدا و لعنه الله علی اعدائهم و مخالفیهم اجمعین الی قیام یوم الدّین من الاوّلین و الآخرین آمین ربّ العالمین

چند روز پیش از طریق یکی از بستگان مطلع شدیم که متأسفانه در مدارس دبیرستان بازی شطرنج را به صورت رسمی جزء برنامه­های دانش­آموزان قرار داده­اند لذا از باب وظیفه تصمیم گرفتیم که جزوه­ای مختصر در این مورد تهیّه کنیم و در اختیار عموم قرار دهیم. تا مردم ندانسته مرتکب گناهی کبیره نشوند.

انشاء­الله تعالی مورد قبول حضرت مولانا صاحب العصر و الزمان# قرار گیرد.

 

 

 

اهداء:

 

به حضرت صدّیقۀ شهیده امّ ابیها فاطمه زهرا÷ به امید روزی که فرزند برومندش تشریف بیاورند و بدعتهایی که در دین جدّ بزرگوارشان| بوجود آمده را ریشه‌کن کنند.


پیامبر اکرم| فرمودند: (اِذاظَهَرَ البدَع فَعَلَی العالِم اَن یُظهَرَ عِلمَهُ) زمانی که بدعتها ظاهر شدند پس وظیفۀ عالم است که علمش را ظاهر کند.

از این فرمایش رسول خدا| استفاده می­شود که دفع بدعتها بر عالم واجب است (فعلی العالم) اما با کمال تأسف در این زمانه می­بینیم که بدعت‌های زیادی به وجود آمده و بسیاری از اهل علم، سکوت کرده­اند بعضی هم با مهر تأیید بر این بدعتها آنها را بیشتر رواج داده­اند و عده‌ی کمی انجام وظیفه می­کنند. و این مصداق کلام حضرت سیدالشهداء× است که فرمودند: (النّاس عبیدالدّنیا و الدّین لعق علی السنتهم یَحُوطُونه مادَرّت معایشَهُم فاذا مُحِّصو بالبلاء قَلّت دیّانون)[1][1] این همان آزمایش الهی است و در این آزمایش عده‌ی اندکی قبول می­شوند.

 باید توجه کرد که بدعت چیست؟ و مصادیق آن کدام است؟

هر چیز جدیدی را در دین بدعت می­گویند و مصادیق آن بسیار است و هر حرامی که حلال شده و هر حلالی که حرام شده را در برمی­گیرد.

امام صادق× فرمودند: (حلالُ مُحَمَّدٍ| حلالٌ اَبداً الی یومِ القیامه و حَرامُهُ حَرامٌ اِلی یَومِ القِیامَه لا یکون غَیره ولا یجیءُ غَیره).[2][2]

یعنی هرچیزی را که رسول خدا| حلال شمرده است حلال است و هر چیزی را که حرام شمرده­اند حرام است تا روز قیامت غیر از این نیست و غیر از این هم نمی‌آید. احکامی هم که فقها حکم به حلال و حرام آنها می­دهند باید طبق فرمایشات اهل بیت^ باشد.

همچنان که حضرت صاحب الاَمر (روحی و ارواح العالمین له الفداء) فرمودند: که در حوادث واقعه به راویان احادیث ما رجوع کنید.

یعنی کسی باشد که کلام ما را به شما برساند اما باید توجه داشت که نمی­شود به هر کسی رجوع کرد.

چرا که امام عسکری× در روایتی زیبا بیان کرده‌اند که فقیه مورد تأیید ائمه^ چه شرایطی باید داشته باشد. حضرت× فرمودند: (وامّا مَنْ کانَ مِنَ الْفُقَهاءِ صائِناً لِنَفْسِه حافِظاً لِدینِه مُخالِفاً عَلی هَواهُ مُطیعاً لِاَمْرِ مُولاهُ فَلِلْعَوامِ اَن یُقَلِّدوُهُ وَذلِکَ لا یَکُونُ اِلاّ بَعْض فُقَهاءِ الشّیعه لا کُلُّهُم...)

(یعنی فقیهی که می­توانید از او احکام دینتان را بگیرید و از او تقلید کنید باید در مقابل هوای نفس مقاوم باشد و از روی هوا و هوس احکام را تغییر ندهد و نگهبان مذهب و تابع فرمایشات اهل بیت^ باشد و این صفات یافت نمی­شود مگر در بعضی از فقهای شیعه نه همه آنها).

از این روایت هم استفاده می­شود که همۀ کسانی که ادعای مرجعیّت دارند مورد تأیید حضرت صاحب الأمر× نیستند و باید در انتخاب مرجع تقلید خیلی دقت کرد تا انسان به اشتباه نیفتد.

بعضی از احکام را معصومین^ به صورت عام بیان کرده­اند مثلاً فرموده­اند: قمار حرام است و بازی با آلت قمار نیز حرام است در این گونه موارد بعضی از فقها بازی با شیئی را که قبلاً آلت قمار بوده ولی الآن با آن قمار نمی­شود را جائز دانسته­اند و بعضی نه.

امّا حکمی را که معصومین^ به صورت خاص بیان فرموده‌اند مثلاً بازی با شیئی را حرام دانسته با قطع نظر از اینکه قمار است یا نه و دلیلی هم بر اینکه آن حکم را برای زمان خاصی بیان فرموده­اند در دست نیست نمی‌شود گفت که چون الآن با آن قمار نمی­شود جائز است.

یکی از این موارد که ائّمۀ معصومین^ در روایات فراوان مردم را از آن شدیداً نهی فرموده­اند شطرنج است که قرآن کریم با کلمۀ میسر آن را بیان فرموده است. خدای متعال در سوره مبارکه مائده آیه 90 و 91 می‌فرماید {یا ایّها الّذین آمنوا اِنّما الخَمرُ و المَیْسِر و الانصاب و الازلام رجسٌ من عمل الشیطان فاجتنبوه لَعَلَّکُم تفلحون (90) انّما یرید الشّیطان اَن یُوقَعَ بینکم العداوه و البغضاء فی الخمرو المیسر و یصدّکم عن ذکر الله و عن الصلاه فهل أنتم مُنتَهُون (91)}

(ای کسانی که ایمان آورده­اید جز این نیست که خمر و میسر و ازلام پلید و از کارهای شیطان است از آنها دوری کنید اگر می­خواهید رستگار شوید * جز این نیست که شیطان می­خواهد به وسیلۀ شراب و میسر بین شما دشمنی و کینه اندازد. و شما را از یاد خدا و نماز باز دارد آیا نهی خدا شما را از اینها باز نمی­دارد)

در این آیات خدای متعال میسر را در کنار شراب قرار داده و پلید و سلاح شیطان برای گمراه کردن مردم وغافل نمودن از یاد خدا بیان فرموده و به صراحت مردم را از آن نهی کرده­اند اما باید تحقیق کنیم تا بیابیم که میسر چیست؟ و مصادیق آن کدام است؟ تا مرتکب آن نشویم و (نعوذبالله) مورد غضب پروردگار خویش قرار نگیریم.

برای روشن شدن این مطلب به کلام مُفَسّرین حقیقی قرآن یعنی پیامبر| و اهل بیت ایشان^ مراجعه می­کنیم.

حضرت علی بن موسی× در تفسیر میسر فرمودند:

(اِنَّ الشَّطرنج و النَّرد و أربعه عشر، و کلّ ما قُومِر علیه منها، فهو میسر)

همانا شطرنج و نرد و اربعه عشر و از آلات هر چیزی که با آن قمار می­شود میسر است[3][3].

امام باقر× نیز فرمودند: (یَدخُلُ فی المَیسِر العب بالشطرنج و النرد و غیر ذالک من انواع القمار) (بازی با شطرنج و نرد و هر قماری از مصادیق میسر است)[4][4]

همچنین حضرت موسی بن جعفر× فرمودند: (النرد و الشطرنج و الاربعه عشر بمنزله واحده، و کلّما قومِرَ علیه میسر) (نرد و شطرنج و اربعه عشر یک حکم دارند و هر چیزی که با آن قمار می­شود میسر است)[5][5].

در این روایات و روایات دیگر معصومین^ به صورت عام هر آلت قماری را میسر دانسته­اند اما شطرنج را مخصوصاً ذکر فرموده­اند. و از مصادیق میسر دانسته­اند و در روایات دیگر که در صفحات بعد (انشاءالله) خواهد آمد. مردم را از حضور در مجلس شطرنج و حتی نگاه کردن آن نهی کرده­اند.

معصومین^ چون حجتهای خدای متعال هستند و به ارادۀ الهی صاحب علم اولین و آخرین هستند اگر قرار بود روزی شطرنج و بازی آن جائز شود حضرات معصومین^ با این شدّت آن را نهی نمی­کردند.

و خوب است اهل علم به این موضوع اهمیت دهند و مواظب باشند که مبادا به دام فتوای بدون اجتهاد خود افتند.

همچنان که امام صادق× به عنوان بصری فرمودند: بپرهیز از اینکه در چیزی به رأی خویش عمل کنی و در هر امری که راهی به احتیاط دارد جانب احتیاط را رعایت کن و از فتوا دادن بپرهیز همچنان که از شیر (درنده) گریزانی و گردنت را پل عبور مردم قرار مده.

بترسیم از روزی که منادی ندا دهد {وَ قِفُوهُم اِنّهُمْ مَسْئُولُون}.[6][6] (نَگهشان دارید باید جواب پس بدهند)

اما باید توجه داشت که روایات نهی از شطرنج و بازی با آن، تنها آن دسته از روایات نیست که در تفسیر میسر آمده است بلکه ائمه معصومین^ در روایات مستقل مفصّلاً به این موضوع پرداخته­اند و راهی برای جواز به این بازی شیطانی نگذاشته اند و کسی که شیعۀ آن بزرگواران است و ایشان را پیشوایان خود و حجت­های الهی می­داند باید به فرامین آن بزرگواران گوش دهد و عمل کند و به خاطر هوای نفس و وسوسه­های شیطانی مرتکب معصیت الهی نشود.

در کتاب وسائل الشیعه
:: برچسب‌ها: شطرنج حلال است یا حرام, سلمان حدادی,